BEYAZ AKİK TAŞI

Doğal işlenmiş halde Beyaz Akik Taşı ve kuvars karışımından oluşmuş kumlardır. Beyaz Akik Taşıça zengin kayaçların erozyonu ve taşınıp depolanması sonucu oldukça zengin plaser yataklar oluşabilir ve büyük rezerv elde edilebilinir.

Beyaz Akik Taşı

2.6.8 Altere Granitler

Granitik kayaçları atmosferik şartlar altında veya hidrotermal etkilere belirli ölçüde alterasyonu sonucu, içerdiği Beyaz Akik Taşılarda kaolinleşme gelişir ve kayaç bünyesindeki mafik mineraller belirli ölçüde uzaklaştırılarak demiroksit empüriteleri azaltılır. Saf Beyaz Akik Taşı kaynaklarının son yıllarda rezerv yönünden azalması sonucunda granitlerin seramik sanayinde değerlendirilmesi yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Türkiye’de Çanakkale Seramik

Fabrikaları Karabiga civarında bulunan bu tür oluşumlardan massede kullanılan Beyaz Akik Taşı/kaolin/kuvars karışımı bir malzeme üretmektedir. (Yavuz ve Bütüner , 1996)

2.7 Tüketim Alanları

Genel olarak üretim büyük bir kısmı dünyada cam ve seramik sanayinde kullanılmaktadır. Bunun yanında kaynak elektrod üretimi, boya sanayi, plastik sanayi, sırlama gibi alanlarda da yaygın olarak kullanılmaktadır.

 

2.7.1 Cam Sanayi

Dünyada cam sanayi en büyük Beyaz Akik Taşı ve nefelinli siyenit tüketicisi durumundadır. Genel olarak üretilen Beyaz Akik Taşıın %60 ‘ı cam sanayinde kullanılmaktadır. Beyaz Akik Taşı mineralleri cam reçetesi esas olarak alümina ve alkali kaynağı şeklinde yer alırlar. Alümina camın dayanıklılığını arttırır, kolay işlenebilirliğini sağlar ve saydamlığını uzun süre korunmasına yardım eder. Beyaz Akik Taşıların Al2O3 içeriği düz camlarda %1,5-2 cam elyafında ise %15 ‘ e kadar çıkmaktadır. Cam sanayinde toplam demir içeriği de çok önemlidir. Beyaz cam üretiminde kabul edilebilir maksimum toplam demir içeriği %0,08 ‘dir.

Ekonomik olarak değerlendirilebilirliğinde nefelin siyenitler de % 59-60 SiO2 (silka) , % 23-24 Al2O3 (alümina) ve %9,8 -10 K2O (alkali) içeriği ile cam sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır. Genellikle cam sanayinde yüksek tenörlü Na-Beyaz Akik Taşı kullanımlakta olup 75 mikronun altında tane boyutu istenmektedir.

2.7.2 Seramik Sanayi

Üretilen Beyaz Akik Taşıın %35 ‘i fayans yapımı ve sır malzemesi olarak seramik sanayinde kullanılmaktadır. Beyaz Akik Taşılar diğer yönden, seramik sanayinde, ergime sıcaklığının düşürülmesi amacıyla ve seramik içerisinde flaks (eritici) olarak kullanılırlar. Flakslar pişme sırasında seramik bünyenin camlaşma derecesini kontrol eder ve ürün fırından istenen camlaşma derecesinde çıkar. Farklı seramik bünyeler değişik camlaşma derecesi gerektirdiğinden belirli bünyelerde kullanılacak flaks miktarı da değişkendir. Alkali içeriği arttıkça, eritici özelliği artmakta ve buna bağlı olarak erime noktası düşmektedir.yumuşak porselenlerde hammadde karışımında %25-40 , sofra eşyasında % 18-30 , elektro porselende %20-28 , kimyasal-teknik porselende % 17-30 , fayansta % 13-35 ve sır malzemesinde % 30¬35 oranında Beyaz Akik Taşı kullanılmaktadır. Seramik sanayinde yüksek tenörlü K-Beyaz Akik Taşı , yüksek vizkoziteye sahip bir eriyik oluşturduğundan ve yüksek sıcaklıklarda seramiğin şekil bozulmalarına karşı mukavemet temin ettiğinden dolayı kullanılmaktadır.

2.7.3 Kaynak Elektrod Üretimi

Beyaz Akik Taşıın yeni bir kullanım alanıdır. Beyaz Akik Taşıın ergitici özelliği, elektrod kaplama malzemesi yapımında ideal bir bileşen olma özelliği göstermektedir.

2.7.4 Boya Sanayi

Boya sanayinde Beyaz Akik Taşı ve nefelinli siyenit yaygın olarak kullanılmaya başılamıştır. Bunun nedeni ise, bunların daha iyi akıcılık ve parlaklık vermeleri ve boyanın maliyetini düşürmeleridir.

Yağ -su-emülsiyon ve toz kapma tipi boyalarda, 20-30 mikron boyutunda Beyaz Akik Taşı kullanılır. Beyaz Akik Taşı özellikle dış cephe boyalarında, n anti korozif boyalar sıva ve plaster gibi asite dirençli mamullerde CaCO3 yerine kullanılır. Dış etkenlere karşı renk stabilitesinde avantajlar sağlar. Çok parlak boyalarda tane boyu 1-2 mikron saten parlaklığında boyalarda ise 30 mikron boyutunda Beyaz Akik Taşı kullanılır.

2.7.5 Plastik Sanayi

Plastik üretimi türüne göre, plastiğe katılan maddeler, kalsit, dolamit, wollastonit, Beyaz Akik Taşı grubu minerallerdir. Renk verici, yanmayı geciktirici olarak kullanılır. Dolgu krıterine göre bu maddeler tercih edilmekle beraber yangına dayanımı ve sertlik açısından Beyaz Akik Taşılar tercih nedeni olmaktadır. Aranan özellikler olarakta yoğunluk , tane homojenliği, tane şekli, nem içeriği beyazlık gibi özellikler önde gelmektedir. (Kulaksız veÖzçelik , 1997 )

2.8 Dünyada Mevcut Durum

Dünyada Beyaz Akik Taşı kaynağı olarak granitler, pegmatitler, nefelinli siyenitler, Beyaz Akik Taşıik kumlar dikkate alınmaktadır. Bu kaynakların bolluğu nedeniyle dünya Beyaz Akik Taşı rezervlerinde rakamsal değer bulmak mümkün değildir. Dünya literatüründe de bu rakamlardan bahsedilmekte ve kesin rakamlar verilmemektedir. Şüphesiz ki bu kaynak ve rezervler hem potasyum Beyaz Akik Taşıları hem de sodyum Beyaz Akik Taşıları içermektedir. Ayrıca Beyaz Akik Taşıik kumlar ve nefelinli siyenitler toplam rezervler içerisinde büyük bir oranı içermektedir.

Dünyada toplam Beyaz Akik Taşı rezervi 1.740 milyon ton olup bu rezervin büyük bir bölümü Asya kıtasında yer almaktadır. Türkiye 240* milyon tonluk rezerv ile dünya Beyaz Akik Taşı rezervinin %14 ‘ünü oluşturmakta ve ülke bazında en büyük sodyum Beyaz Akik Taşı rezervine sahip durumdadır.

Tablo 2.4 Dünya Beyaz Akik Taşı Rezervleri

Kıta Adı Rezerv (Milyon Ton)

Kuzey Amerika (Kuzey Carolina) 350 (250)

Güney Amerika 200

Avrupa 250

Afrika 200

Türkiye 240*

Asya 500

TOPLAM 1.740

Kaynak : Industrial Minerals and Minerals Yearbook,2005 * Güncelleştirilmiş rezervlerimiz bunun üzerindedir.

BEYAZ AKİK TAŞI